Timor Leste 16-D Campaign Against Violence

Dili-Timor Leste / Rede Feto Timor Leste

Violensia nudar hahalok aat ba ita nia moris sai hanesan problema boot iha ita nia sosiedade liu-liu bainhira ita hakarak reduce ou hapara husi hahalok ida ne’e. Violensia ne’ebe akontese sempre resulta vitima la hare nia sexu. Iha krizi 2006, Timor Leste nakunu ho asaun violensia, ema tuda malu to’o oho malu tamba kausa “Lorosae-loromonu”. Krisi ida ne’e resulta ema barak sai vitima, lakon sira nia uma, lakon sira nia sasan no lakon sira nia familia. Iha tempu ne’eba, ema mehi moris iha dame nia laran.

Dame laos deit sai mehi ba ema sira moris iha krizi 2006. Dame mos sai mehi ida ba feto maluk sira vitima husi violensia domestika. Mehi atu bele moris iha igualdade nia laran no dook husi asaun diskriminasaun. Mehi atu bele tuur hanesan mane sira iha setor hotu hotu. Mehi atu bele sai forte liutan para bele involve iha dezenvolvimentu.

Atu realiza mehi ida ne’e, feto komesa organiza aan no forma groupu oin-oin. Feto iha mundu tomak komesa fo atensaun makaas ba sira nia problema no halo asaun. Ho laran brani feto iha mundu tomak ijiji sira nia direito maski tenke mate ba sira nia luta hanesan Alexandra Kollotai. Tamba nia sacrafisiu, mundu tomak komesa rekonese feto nia papel no komesa fo fatin ba feto husi mundu tomak atu bele selebra sira nia loron iha dia 8 de Marsu.

Loron Feto Mundial 2009 ho tema “ Feto no Mane Hamutuk hodi Hapara Violensia kontra feto” lori ita ba ita nia mehi ba moris ho dame. Mehi ida ne’e bele realiza bainhira ita ho enforsu tomak serbisu hamutuk ho mane sira fo liman ba malu hapara violensia hasoru feto iha aspeitu hotu-hotu.Ita hein katak, ho selebraau ida ne’e bele hametin fila fali ita nia unidade, maski dalaruma entre feto no mane iha diferensa opiniaun, maibe ita hotu hakarak moris iha dame nia laran dook husi violensia tamba violensia ne’e krimi ida. Presidente Parlamentu Nacional Fernando Lasama durante komemora Loron Feto Mundial hateten katak Nudar ema kriatura ema ida-idak tenki hadomi malu, ema idak-idak tenki evita violensia domestika iha familia nia laran tamba hahalok ne’e ita konsidera hanesan krimi. Sira ne’e komete krimi tenke hetan kastigu. Mai ita hamutuk hapara violensia kontra feto. ***